Podsumowanie X Jubileuszowych Dąbrowskich Spotkań Klinicznych

Nie zabrakło nawiązań i wspomnień o sp. abp Zygmuncie Zimowskim, współfundatorze Fundacji „Troska i Wiedza Powiśla Dąbrowskiego” (inicjatora i organizatora corocznych spotkań klinicznych), ale i przypomnienia o dokonaniach tejże fundacji na przestrzeni dekady, podziękowań dla osób, bez których to przedsięwzięcie nie mogłoby zaistnieć i tak prężnie się rozwijać oraz smacznego, jubileuszowego tortu, który przypieczętował to doniosłe wydarzenie.

Jak zawsze nie zawiedli organizatorzy i grono wspierających, przyjaciół; propagatorów dzieł fundacji oraz Dąbrowskich Spotkań Klinicznych – tego wspaniałego corocznego przedsięwzięcia, które promuje Dąbrowę Tarnowską na arenie krajowej.

Podobnie jak – zawsze fascynująca – tematyka tych interdyspcyplinarnych spotkań.

Tym razem – z racji rangi tej konferencji naukowej i dziesiątej jej edycji – musiało być to coś jeszcze bardziej wyjątkowego.

Zagadnienie „Postępów w diagnostyce i leczeniu w codziennej pracy lekarzy praktyków” nie tylko wyczerpuje najbardziej ważkie tematy medyczne, ale równocześnie podsumowuje dekadę w diagnostyce i leczeniu pacjentów w wielu dziedzinach medycyny – dekadę wzmożonego rozwoju i wprowadzania nowoczesnych rozwiązań; wręcz medycznego przeskoku cywilizacyjnego (od prostszych i często zawodnych metod i technik, po jednoczasowe operacje robotowe, metody minimalnie inwazyjne lub w ogóle nieinwazyjne oraz terapie genowe leczące choroby rzadkie u dzieci, którym – jeszcze nie tak dawno – nikt nie dawał nadziei).

Warto w kilku zdaniach podsumować to dziesięciolecie Dąbrowskich Spotkań Klinicznych, które na dzień lub dwa w roku, zamieniają Dąbrowę Tarnowską w stolicę polskiej medycyny (śmiało można powiedzieć, że nie tylko polskiej), zaś dąbrowskie Centrum Spotkania Kultur w centrum wymiany myśli, idei, nowoczesności i osiągnięć współczesnej medycyny:

Idea założenia fundacji powstała na przełomie 2014/2015 roku w trakcie hospitalizacji Ks. Abpa. Zygmunta Zimowskiego w Szpitalu MSWiA w Warszawie, związanej z diagnostyką oraz leczeniem operacyjnym Jego ciężkiej choroby.
Wielogodzinne rozmowy prowadzone z Ks. Arcybiskupem w Szpitalu CSK MSWiA w Warszawie oraz w trakcie pobytu rehabilitacyjnego w Ośrodku Edukacyjno – Charytatywnym EMAUS w Turno zaowocowały inicjatywą powołania Fundacji Troska i Wiedza Powiśla Dąbrowskiego. Znaczący udział w poszukiwaniu nazwy miał Ks. Prof. Henryk Szmulewicz oraz jego szwagier dr n. med. Michał Surynt.

Ostatecznie nazwę zaproponował Ks. Abp Zimowski, tłumacząc skąd „Troska i Wiedza” w nazwie fundacji. Misją fundacji miały być troska o drugiego człowieka oraz wiedza ze środowiskiem medycznym, z którym Ks. Abp. miał rozległe kontakty, głównie jako watykański Minister Zdrowia – pełnił funkcję Przewodniczącego Papieskiej Rady ds. Duszpasterstwa Chorych i Służby Zdrowia, a później jako pacjent.

Na tym etapie powstania Fundacji bardzo mocno zaangażowany w jej organizację był Krzysztof Orwat i Tadeusz Rzońca.

Należy podkreślić wielką determinację Ks Abp. Zimowskiego na końcowym etapie powstania fundacji, który będąc w złym stanie zdrowia znalazł czas i siły na złożenie stosownych podpisów w kancelarii prawnej w Krakowie. Miało to miejsce w dniu Jego ostatniego powrotu do pracy w Watykanie.

Powołanie Fundacji wkomponowało się w koncepcję organizacji interdyscyplinarnych naukowych konferencji medycznych. […].

Jako pomysłodawcy tych przyszłych naukowych wydarzeń medycznych otrzymaliśmy duże wsparcie ze strony najbardziej aktywnych wówczas członków dąbrowskiego Koła Polskiego Towarzystwa Lekarskiego: dr n. med. Michała Surynta, dr n. med. Andrzeja Radziszewskiego i dr Doroty Buczek. Spotkania te służyły również kontynuacji wcześniejszych spotkań polsko – włoskich o tematyce, przede wszystkim, niepełnosprawności.

Dąbrowskie Spotkania Kliniczne stały się ważnym wydarzeniem w kalendarzu konferencji medycznych. Zawsze jest konferencją interdyscyplinarną. Corocznie uczestniczą w nich przedstawiciele wszystkich zawodów medycznych, studenci oraz osoby nie związane zawodowo z medycyną. Wykładowcami byli wybitni profesorowie różnych dziedzin medycyny. Ks. Abp Zygmunt Zimowski był uczestnikiem II i III Dąbrowskich Spotkań Klinicznych w Dąbrowie Tarnowskiej w 2015 i 2016 roku.

W 2025 r. Fundacja Troska i Wiedza Powiśla Dąbrowskiego organizuje Jubileuszową X. Edycję Dąbrowskich Spotkań Klinicznych, pn: „Postępy w diagnostyce i leczeniu w codziennej pracy lekarzy praktyków”, podsumowującą dekadę w medycynie.

Kilka pierwszych konferencji DSK odbywało się w dąbrowskim Hotelu Cristal Park, dzięki gościnności Tadeusza Rzońcy. Od 5. Dąbrowskich Spotkań Klinicznych Fundacja TIWPD organizuje wraz z samorządem gminnym i powiatowym Naukowe Konferencje Medyczne w Ośrodku Spotkania Kultur w Dąbrowie Tarnowskiej, dzięki gościnności burmistrza Dąbrowy Tarnowskiej Krzysztofa Kaczmarskiego i dyrektora OSK – Pawła Chojnowskiego. […]

Każdego roku projekt organizacji realizowany jest przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego.

Medialny rozgłos wydarzeniu i patronat medialny nad DSK zawsze sprawuje Radio RDN Małopolska i RDN Nowy Sącz oraz dąbrowski portal e-Kurier Dąbrowski.

Nad całością organizacji Naukowych Konferencji Medycznych, już 10 edycji Dąbrowskich Spotkań Klinicznych w Dąbrowie Tarnowskiej jak i wielu innych wydarzeniach, w których Fundacja Troska i Wiedza w Dąbrowie Tarnowskiej jest współorganizatorem lub uczestnikiem, czuwają: Prezes Fundacji – Dr Norbert Kopeć i Członek Zarządu Fundacji – Krzysztof Orwat.

Tegoroczne, dziesiąte już, Dąbrowskie Spotkania Kliniczne były dwudniowe. Medyczną konferencję naukową poprzedziły dwa wcześniejsze, bardzo istotne wydarzenia, które spotkały się z ogromną aprobatą społeczną i uznaniem.

Niech za deklaracją, że Dąbrowskie Spotkania Kliniczne nie są li tylko skierowane do lekarzy praktyków i klinicystów czy szeroko pojętych pracowników służby zdrowia przemówi fakt, że poprzedził je dzień poświęcony nauce reanimacji i resuscytacji oraz udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej. Jak sama nazwa czynności wskazuje, te zajęcia praktyczne skierowane były do laików, osób nie związanych zawodowo z medycyną, młodzieży z dąbrowskich szkół średnich, ale i do mieszkańców, którzy chcieli z nich skorzystać. Udzielenie pierwszej pomocy przedmedycznej, które wymaga przynajmniej powiadomienia służb ratunkowych, jest obowiązkiem każdego, nie tylko lekarza czy ratownika profesjonalisty. Warto jednak nauczyć się tych czynności i rozpocząć masaż serca, być dać szansę przeżycia osobie poszkodowanej.

W ramach pierwszego dnia X Dąbrowskich Spotkań Klinicznych odbyła się promocja projektu „TIR ratownik” realizowanego przez fundację „Szerokiej Drogi” Sobiesława i Ewy Zasadów, którego celem było przygotowanie kierowców do pełnienia roli wykwalifikowanych ratowników drogowych. Dr Andrzej Dziedzic prowadził zaś pokaz i szkolenie z zakresu użycia defibrylatora AED ogólnodostępnego w przestrzeni publicznej, dedykowanego osobom, które nie mają wykształcenia medycznego, a zetkną się z sytuacją nagłego pogorszenia zdrowia w przestrzeni publicznej i będą zmuszone takim urządzeniem się posłużyć do czasu przyjazdu ratowników medycznych.

Uczestnicy pokazów i warsztatów z zakresu udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej mieli także okazję skorzystać z symulatora dachowania, którego zadaniem było uczulenie – zwłaszcza młodych – na zagrożenia związane z nieodpowiedzialnym korzystaniem z samochodu, bez zachowania podstawowych zasad bezpieczeństwa.

Drugą połowę pierwszego dnia Dąbrowskich Spotkań Klinicznych zdominowało wspomnienie (w formie m.in. konferencji naukowej) ks. abp Zygmunta Zimowskiego, współfundatora Fundacji non profit TiWPD, która od lat organizuje Dąbrowskie Spotkania Kliniczne.

Panel wspomnieniowy składał się z okolicznościowej konferencji naukowej poświęconej postaci arcybiskupa, otwarcia wystawy związanej z jego życiem i dziełami oraz prezentacji książki biograficznej pióra ks. dr hab. Jana Bartoszka pt. „Arcybiskup Zygmunt Zimowski współpracownik prawdy”. Wydarzenie zwieńczyła msza święta za duszę śp. współfundatora fundacji TiWPD.

Tradycyjnie otwarcie i wprowadzenie do jubileuszowych spotkań klinicznych należało do prezesa Fundacji TiWPD, dr Norberta Kopcia oraz prof. dr hab. n. med. Ireneusza Koteli, fundatora tejże fundacji, a na co dzień kierownika Kliniki Ortopedii i Traumatologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA w Warszawie.

Minutą ciszy uczczono pamięć zmarłego niedawno wybitnego polskiego neurochirurga, prof. dr hab. n. med. Andrzeja Maciejczaka, światowej sławy specjalisty, który w 2017 r. uświetnił swoją obecnością i wykładem Dąbrowskie Spotkania Kliniczne.

Tegoroczną sesję naukową otworzył – jak zwykle niezapomniany i wspaniały – wykład profesor, która towarzyszy fundacji oraz Dąbrowskim Spotkaniom Klinicznym od początku i praktycznie każdego roku zaszczyca Dąbrowę swoją obecnością. Jadwiga Jośko-Ochojska, bo o niej mowa, to wspaniała naukowczyni, klinicystka i praktyczka, wyjątkowy autorytet medyczny. Propaguje holistyczne ujęcie zdrowia ludzkiego, a jako epidemiolog zajmuje się epigenetycznym dziedziczeniem traum. Epigenetyka upatruje genezy niektórych ciężkich schorzeń i zaburzeń neurorozwojowych (takich jak schizofrenia czy autyzm) w ciężkim i przewlekłym stresie, bądź doznanych traumach, które bywają dziedziczone międzypokoleniowo.

Prof. zw. dr n. med. Jadwiga Jośko-Ochojska – lekarka chorób wewnętrznych, neurofizjog i specjalistka zdrowia publicznego wygłosiła w Dąbrowie Tarnowskiej łącznie pięć wykładów na dziesięć edycji Dąbrowskich Spotkań Klinicznych: podczas II edycji spotkań w 2015 r., III – w 2016 r., V – w 2018 r., VII – w 2022 r. i X, jubileuszowej, obecnie.
Jej maż, Andrzej Ochojski, wygłosił zaś dwa wykłady podczas VIII edycji – w 2023 r. i IX edycji – w 2024 r.

Głównym obszarem moich zainteresowań naukowych są medyczne aspekty stresu. Jako lekarz holistycznie postrzegający pacjenta zwracam uwagę na negatywne skutki stresu prowadzące do powstawania i rozwoju wielu chorób, a jako epidemiolog zajmuję się m.in. negatywnymi dla zdrowia skutkami stresu w wymiarze społecznym, w tym epigenetycznym dziedziczeniem traumy – pisze o sobie profesor. Jej mąż zaś prowadzi wydawnictwo „Rozmowy”, a książki ich wspólnego autorstwa (m.in. „Więcej nadziei. O raku stresie i nowych szansach” oraz „Rozmowy przy kawie o stresie, lęku i traumie”) rozeszły się podczas konferencji jak symboliczne „ciepłe bułeczki” pokonując nawet znakomity jubileuszowy tort. Jak widać symboliczny głód wspaniałej, dobrej książki jest nadal społecznie odczuwalny, a gdyby przebadać jego zbawienny wpływ na łagodzenie stresu, zapewne nie ustępowałby muzeoterapii.

Różne dziedziny medycyny powinny przyciągać do siebie i łączyć inne dziedziny nauki, mające działanie lecznicze i uzdrawiające. Jedną z nich jest najnowsza dziedzina radzenia sobie ze stresem – muzeoterapia.

Jest to przeobrażające działanie sztuki na zdrowie człowieka poprzez budzenie dobrych emocji.

To one uruchamiają mechanizmy fizjologiczne, biochemiczne, a nawet anatomiczne, powodując korzystne zmiany w komórkach naszego ciała. Efekty muzeoterapii są nie do przecenienia, poczynając od lepszego funkcjonowania układu immunologicznego, po większą sprawność układu nerwowego i w ten sposób przyczyniając się do zdrowia.

Badania naukowe prowadzone na całym świecie dowodzą, że oglądanie obrazów przedstawiających ruch, pejzaże, martwe natury, czy portrety, zmniejsza poziom bólu, lęku, agresji, depresji, cierpienia, bezsenność, zmniejsza objawy chorób neurodegeneracyjnych. Jednocześnie zwiększa poziom empatii, polepsza się pamięć, odzyskiwanie i tworzenie nowych wspomnień, zwiększa się zakres ruchu, utrzymanie równowagi, rośnie kreatywność, motywacja do życia i integracja społeczna.

To z tego powodu raport WHO przedstawił swoją opinię, w której powołując się na wyniki ponad 3000 badań stwierdza, że: „Rola sztuki pełni istotną rolę w promocji zdrowia, zapobieganiu chorobie oraz leczeniu chorób na przestrzeni całego życia”.

W kolejnych raportach WHO stwierdza, że „Interwencje oparte na sztuce mogą pomóc w walce z chorobami niezakaźnymi, od chorób układu krążenia po nowotwory, a sztuka może uzupełniać leki” – mogliśmy się dowiedzieć podczas konferencji naukowej –

W krajach Europy Zachodniej, USA, Kanadzie i Australii już od ponad 20 lat stosuje się medycynę integracyjną, zwłaszcza zaś onkologię integracyjną, w której wspierające leczenie onkologiczne szczególne miejsce zajmuje sztuka.

Mając tak głęboką wiedzę, opartą o dowody naukowe badań biochemicznych, epigenetycznych i neuroobrazowych mózgu możemy z pełną odpowiedzialnością zintegrować klasyczne metody leczenia z nowymi ścieżkami wspieranymi przez muzeoterapię w każdej specjalności medycyny dla dobra chorego i naszej większej satysfakcji z zawodu, który wykonujemy.

O „Przełomowych terapiach genowych w neurologii dziecięcej” opowiedziała dąbrowianka z urodzenia, dr hab. n. med., prof. UML Magdalena Chrościńska- Krawczyk. Profesor urodziła się w Dąbrowie Tarnowskiej i tu chodziła do I Liceum Ogólnokształcącego, mieszkała zaś w Żabnie; jest konsultantem wojewódzkim w dziedzinie neurologii dziecięcej i kierownikiem Kliniki Neurologii Dziecięcej Szpitala Dziecięcego w Lublinie oraz wykładowczynią.

Jej szczególne zainteresowania obejmują neurologiczne choroby rzadkie, choroby nerwowo – mięśniowe, mózgowe porażenie dziecięce oraz interdyscyplinarne podejście do niepełnosprawności dziecięcej.

Terapia genowa to metoda leczenia polegająca na wprowadzeniu obcych kwasów nukleinowych DNA lub RNA do komórek organizmu. Efekt terapeutyczny wywołuje informacja genetyczna zawarta we wprowadzanym DNA lub RNA. Zmienia ona wadliwy zapis genetyczny chorej osoby i sprawia, że przyczyna choroby zostaje usunięta. Terapie genowe dotyczą wyłącznie komórek somatyczych. Z przyczyn prawnych i etycznych modyfikacja genetyczna komórek linii płciowych u człowieka jest zabroniona.

Wśród strategii terapii genowej wyróżniamy:

• transfer genu ex vivo – pobranie od chorego komórek docelowych i wprowadzenie in vitro genu terapeutycznego
• transfer genu in vivo – wprowadzenie terapeutycznego genu bezpośrednio do komórek za pomocą odpowiedniego wektora.

Rodzaje terapii genowej to:

• dodawanie genów – uszkodzony gen pozostaje na swoim locus geni, terapeutyczny gen jest wprowadzany w inne miejsce chromosomu – technika komplementacji defektu genetycznego
• zamiana genów polega na wymianie genu zmutowanego na gen prawidłowy w procesie tzw. somatycznej rekombinacji homologicznej.
• „doskonalenie” genomu – podanie genu, który nie zastępuje żadnego genu gospodarza, ale koduje substancje, które nie są fizjologicznie produkowane przez modyfikowaną komórkę. Mogą to być geny kodujące np. białka wirusowe i interleukinę 2.

Najbardziej zaawansowane terapie genowe zastępują geny.

Do cztery obecnie funkcjonujących strategi terapii genowej należą:

• zastąpienie genu (zastępuje funkcję genu dysfunkcjonalnego lub brakującego za pomocą funkcjonalnego transgenu
• dodanie genu (wprowadza do organizmu nowy lub zmodyfikowany gen, działając na podstawową przyczynę choroby)
• hamowanie genu (inaktywuje wywołujący chorobę gen, który nie funkcjonuje prawidłowo)
• edycja genu (dokonuje celowaną zmianę w sekwencji genu).

Prelegentka omówiła ważniejsze, ciężkie, rzadkie choroby (m.in. zwłaszcza rdzeniowy zanik mięśni [SMA] oraz dystrofię mięśniową Duchenne’a [DMD], na którą zapadają wyłącznie chłopcy) ich przyczyny, szanse i udział dziedziczenia od rodziców – nosicieli wadliwego genu, przebieg oraz metody leczenia. Ponieważ statystycznie to choroby rzadkie, do niedawna mali pacjenci byli skazani na zbiórki społeczne (zwłaszcza na SMA), bo Narodowy Fundusz Zdrowia nie pokrywał terapii (obecnie wszystkie noworodki objęte są badaniami przesiewowymi w kierunku SMA).

Leki hamujące rdzeniowy zanik mięśni zarejestrowane przez FDA to: Nusinersen, Risdiplam (w UE i w Polsce zarejestrowany w 2021 r.), Onasemnogene abeparvovec (Zolgensma) – jednorazowe dożylne podanie.

Sytuacja komplikuje się w przypadku DMD. Skuteczny lek Elevidys ani nie został’ zarejestrowany w Europie, ani w związku z tym nie jest dostępny na Starym Kontynencie. Koszt leczenia w USA to ok. 15 mln zł.

Prelegentka podzieliła się również własnymi doświadczeniami w leczeniu małych pacjentów z SMA – terapię genową zastosowano u 56 pacjentów (najmłodszy z nich miał 5 miesięcy, najstarszy – 3 lata). W tym 22 dzieci miało SMA typ I, 33 – typ II, 1 dziecko zaś – tym III.
Przedstawiła także klarowne zestawienie produktów leczniczych terapii genowej zarejestrowanych w UE i USA.

„Diagnostyka i leczenie przewlekłej choroby niedokrwiennej serca – wytyczne ESC 2024” to temat prelekcji prof. dr n. med. Jacka Legutki. Profesor posiadający tytuł „Fellow of the Europen Society of Cardiology” zaprezentował rzadsze lub często błędnie rozpoznawane schorzenia, do czego prowadzi równie błędna diagnostyka i dobór badań o zmniejszonym i nieadekwatnym zakresie. Stąd ścisłe zainteresowania profesora, które skupiają się wokół optymalizacji zabiegów przezskórnej rewaskularyzacji serca poprzez zastosowanie wewnątrznaczyniowych metod obrazowych i czynnościowych (ultrasonografia wewnątrznaczyniowa, optyczna tomografia koherentna tętnic wieńcowych, inwazyjny pomiar rezerwy wieńcowej); optymalizacji logistyki, farmakoterapii i techniki zabiegowej pierwotnej angioplastyki wieńcowej w zawale serca; angioplastyka pnia głównego lewej tętnicy wieńcowej; kompleksowe zabiegi przezskórnej rewaskularyzacji serca z wykorzystaniem litotrypsji wewnątrznaczyniowej i aterektomii rotacyjnej.

Główne kierunki badań prelegenta, korespondujące z zainteresowaniami naukowymi, to: optymalizacja zabiegów przezskórnej rewaskularyzacji serca poprzez zastosowanie wewnątrznaczyniowych metod obrazowych i czynnościowych (IVUS, OCT, FFR); optymalizacja logistyki, farmakoterapii oraz leczenia interwencyjnego ostrych zespołów wieńcowych; optymalizacja zabiegów pierwotnej PCI w zawale serca; stentowanie pnia głównego lewej tętnicy wieńcowej; kompleksowe zabiegi przezskórnej rewaskularyzacji serca; zastosowanie aterektomii rotacyjnej i litotrypsji wewnątrzwieńcowej w leczeniu zwapniałych zwężeń tętnic wieńcowych; ocena wczesnych i odległych wyników po implantacji stentów wieńcowych nowej generacji; hybrydowa rewaskularyzacja wieńcowa; przezskórna implantacja zastawki aortalnej.

Głównym przesłaniem wykładu prof. Legutki było stwierdzenie: „od prewencji do interwencji”.

Wielu interwencji udałoby się zapobiec, nawet w gorszych czy rzadkich przypadkach, gdyby po zgłaszaniu przez pacjentów niektórych objawów, zostały zlecone konkretne szersze badania, niż EKG i zwykłe echo serca.
Przy oszacowaniu wyższego ryzyka należy skierować na bardziej zaawansowane badania czy zabiegi, by uniknąć ewentualnej hospitalizacji (z powodu m.in. zawału), czy uniknąć najgorszego, czyli zgonu. Przypadki pacjentów, które przedstawił prelegent, były tak różne i nieswoiste, że do każdego z pacjentów należało podejść indywidualnie, do czego przekonywali podczas tegorocznych spotkań klinicznych praktycznie wszyscy wykładowcy, gdyż tylko takie ujęcie może doprowadzić do pozytywnych rezultatów terapeutycznych.
W przypadku bardzo niskiego ryzyka wystarczy to, co określa się z języka angielskiego „defer further testing”, czyli odroczenie dalszych badań.

Niskie ryzyko wymaga zastosowania prostych narzędzi: oceny prawdopodobieństwa klinicznego bądź metody obrazowania chorób serca CCTA – angiografia naczyń wieńcowych metodą tomografii komputerowej (Cardiac Computed Tomography Angiography – CCTA); w Polsce i w Europie bardziej znana pod nazwą angio CT serca (czyli naczyniowa tomografia komputerowa).

Metoda obrazowania chorób serca CCTA może ograniczyć czyste angiografie – tego dowodzą amerykańscy naukowcy.

Przy średnim ryzyku (moderate > 15 – 50%) można zastosować omówione wyżej CCTA albo jedną z trzech metod „funkcjonalnego obrazowania” w medycynie: PET/SPECT (pozytonowa tomografia emisyjna/tomografia emisyjna pojedynczych fotonów), CMR (Cardiac Magnetic Resonanse – kardiologiczny rezonans magnetyczny), Stress ECHO (echokardiografia obciążeniowa – badanie serca wykonywane podczas wysiłku fizycznego, lub przy użyciu leków. Pozwala ocenić, jak dobrze serce pompuje krew do organizmu. Stosowane do wykrywania choroby wieńcowej i w diagnostyce wad zastawkowych serca).

W przypadku wysokiego ryzyka ( >50 – 85%) w grę wchodzi przy diagnostyce funkcjonalne obrazowanie: PET/SPECT, CMR, Sress ECHO.

Bardzo wysokie ryzyko (> 85%) niesie ze sobą konieczność zastosowania Invasive coronary angiography (koronografia inwazyjna, angiografia wieńcowa inwazyjna). Nieinwazyjną alternatywą koronografii jest angiografia TK.
Jednak, w zależności od ryzyka, należy wprowadzać do diagnostyki kolejne badania, jak to zostało przedstawione wyżej (na wykładzie profesora w klarownej grafice).

„Zagadnienie nowoczesnych terapii w pulmonologii” obszernie przedstawił (obecnie nie pierwszy raz na Dąbrowskich Spotkaniach Klinicznych) prof. dr hab. n. med. Jerzy Soja, który w swojej karierze klinicysty stosuje nowoczesne metody diagnostyczne, w tym ultrasonografię wewnątrzoskrzelową (endobronchial ultrasound, EBUS).

Wykładowca skupił się na kilku głównych obszarach: ultrasonografii wewnątrzoskrzelowej (EBUS), kriobiopsji, diagnostyce zmian obwodowych w płucach, leczeniu ciężkiej astmy oskrzelowej, chorobach śródmiąższowych płuc.
EBUS (jw.) to jedna z najnowocześniejszych i najlepszych obecnie metod diagnostycznych, ale dopiero skojarzona i dopełniona innymi metodami daje świetne skutki; pozwala na zlokalizowanie zmian chorobowych i późniejszą – szybszą,  skuteczniejszą – możliwość całkowitego wyleczenia.
Badanie bronchoskopowe pozwoliło ustalić rozpoznanie jedynie u 46,7 % chorych z podejrzeniem zaawansowanego raka płuca. Wykonanie EBUS-TBNA zwiększa skuteczność diagnostyczną do 96,6 %, a dodatkowe zastosowanie EUS-b do 98,6 %.
Zastosowanie metod endosonograficznych spowodowało spadek liczby chorych kierowanych do dalszych inwazyjnych procedur chirurgicznych o 9,8 %. Kardiobiopsja zaś to nowa, obiecująca technika pobierania materiału diagnostycznego metodą zamrażania.

Klinika Pulmonologii w Krakowie otrzymała od Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy „Archimedesa” – czyli nowoczesny system wirtualnej nawigacji bronchoskopowej z fuzją obrazów fluoroskopowych. System umożliwia zaawansowaną nawigację bronchoskopową pozwalającą na pobranie materiału tkankowego z trudno dostępnych obszarów dróg oddechowych.

Inne nowoczesne techniki, to:

• rozszerzona fluoroskopia (nawigacja fluoroskopowa wspomaga nawigacyjny system bronchoskopowy. Metoda zapewnia bardziej precyzyjną lokalizację sondy nawigacyjnej w czasie rzeczywistym)
• tomografia komputerowa wiązki stożkowej (wykorzystuje śródzabiegowe obrazowanie 3D przy użyciu ramienia C)
• bronchoskopia robotowa (2 systemy zatwierdzone przez FDA: platforma Monarch (…) oraz platforma robotyczna Intuitive Ion. (…) System składa się z bronchoskopu, ramion robota, wieży i kontrolera).

Profesor omówił także szczegółowo ciężką astmę oskrzelową, jej epidemiologię, leczenie biologiczne; termoplastykę oskrzelową jako nową metodę leczenia i mechanizm jej działania.
Przedstawił również rodzaje chorób śródmiąższa płuc, odstępstwa, ich klasyfikację, leczenie i rokowania.
„Co w ostatniej dekadzie zmieniło się w postępowaniu diagnostyczno – terapeutycznym u chorych na raka tarczycy” – na to pytanie odpowiedziała prof. dr hab. n. med. Agnieszka Czarniecka, która łączy pasję chirurga onkologa – endokrynologa z diagnostyką i leczeniem zachowawczym schorzeń gruczołów wydzielania wewnętrznego.

Jak w każdym dziale medycyny, tak i w endokrynologii onkologicznej oraz chirurgii onkologicznej nastąpił ogromny rozwój i wręcz skok technologiczny. Często zwykłe operacje zastąpiły metody dużo mniej inwazyjne i obciążone minimalnymi skutkami ubocznymi.  

Na przykład rozwój nowoczesnych technologii – zabiegów z zakresu minimalnie inwazyjnych technik ablacyjnych (MIT) z wykorzystaniem światła lasera (LA), fali elektromagnetycznej (RFA, MWA) czy fali ultradźwiękowej o wysokiej częstotliwości (HIFU) – umożliwia zastosowanie ich do ablacji odpowiednio wyselekcjonowanych łagodnych i złośliwych zmian ogniskowych tarczycy.

We współczesnym postępowaniu w raku tarczycy powinien uczestniczyć zespół interdyscyplinarny, który oszacuje bilans zysków i strat oraz wybierze optymalną strategię terapeutyczną, uwzględniając personalizację leczenia (ocenę czynników klinicznych, histopatologicznych, molekularnych przy uwzględnieniu decyzji chorego).„Jednoczasowe operacje robotowe w urologii z kilku różnych wskazań” to tytuł pasjonującego wykładu dr hab. n. med. Artura A. Antoniewicza, operatora Centrum Chirurgii Robotycznej LUXMED Szpitala św. Elżbiety w Warszawie.

W polskim systemie ochrony zdrowia refundowane są 3 typy operacji robotowych: radykalna prostatektomia z powodu raka gruczołu krokowego, histeroktomia w wybranych przypadkach raka trzonu macicy oraz resekcja przednia odbytnicy z powodu raka jelita grubego.

U ok. 4 % chorych kwalifikowanych do operacji robotowej stwierdza się współwystępowanie innego schorzenia, które można poddać leczeniu chirurgicznemu w czasie jednej operacji. Dotyczy to potencjalnego połączenia metod chirurgii urologicznej, chirurgii jelita grubego i chirurgii ginekologicznej. Co więcej, wiele chorób układu moczowo – płciowego współwystępuje w nielicznych przypadkach (np. obustronne guzy nerek, rak stercza i guz nerki i in.).

Powstaje dylemat kliniczny i organizacyjny, czy taka próba wykonania operacji jednoczasowej w dwóch obszarach nie naraża chorego na dodatkowe ryzyko, czy szpital ponosi straty finansowe na takim postępowaniu, a może chory zyskuje będąc poddanym operacji tylko jeden raz, co w sposób oczywisty limituje ryzyko związane z drugą potencjalną operacją.
To zagadnienie zostało przedstawione w świetle współczesnej literatury, a także bogato ilustrowane własnymi przypadkami klinicznymi. W świetle pogłębionej analizy tego tematu, wykonanie dwóch lub więcej operacji robotowych w tym samym czasie, nie wiąże się ze wzrostem ryzyka śród – i pooperacyjnego; wymaga dłuższego czasu operacji i znieczulenia, ale nie skutkuje przedłużoną hospitalizacją.

 W oparciu o te przesłanki w każdym przypadku współwystępowania schorzeń możliwych do wyleczenia metodą chirurgiczną z użyciem robota, należy rozważyć korzyści i ryzyko skłaniając się do przeprowadzenia operacji jednoczasowej.
Świętujemy w Polsce osiągnięcie pułapu 300 operacji robotycznych w ciągu tygodnia. To oznacza, że w ramach godzin pracy szpitala, co 8 minut gdzieś w Polsce, w jednym z 57 szpitali, rozpoczyna się operacja w asyście robota da Vinci. Gratulacje dla całego zespołu da Vinci, który pracował na ten sukces! – czytamy na prezentacji przedstawionej przez profesora, który nie tylko ma prestiżowy tytuł FEBU świadczący o doskonałym wykształceniu urologa przypieczętowanym dodatkowym obiektywnym egzaminem, ale także należy do Robo-team (da Vinci X) MSSW- UKSW.

Za operację robotową (otwarta grafo-oszczędzająca tumorektomia robotowa) u chorej po przeszczepieniu nerki (sic!wiele lat po operacji w przeszczepionej nerce pacjentki wykryto guza, który trzeba było usunąć) operatorzy otrzymali Nagrodę Główną Kongresu PTU 2024.
Prelegent przedstawił fragmenty nagrania tej wspaniałej operacji, która dla pacjentki przyniosła same korzyści, a dzięki zastosowaniu robota pole operacyjne było zminimalizowane, tak samo jak utrata krwi, zaś guz wycięty niezwykle precyzyjnie (można być rzec – z robotyczną prezyzją).

Równie ciekawym zagadnieniem była „Rola onkologii klinicznej i zespołów multidyscyplinarnych we współczesnej medycynie na przykładzie nowotworów układu moczowo – płciowego” przedstawiona przez dr Kamila Kucia.
To odważny i bardzo potrzebny temat w dobie operacji robotowych, zabiegów oszczędzających w onkologii, radioterapii celowanej, która w niektórych przypadkach eliminuje całkowicie operację i chemioterapię (!), rozwoju terapii genowych. Czyli w dobie, w której w onkologii udało się osiągnąć najwięcej, a świetnie wykształceni specjaliści posługują się ultranowoczesnym sprzętem, czyniącym na naszych oczach medyczne „cuda”.

„Dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze?” – chyba większości pacjentów onkologicznych w Polsce nasuwa się to pytanie. Zadał je i prelegent.

Rak uważany jest za chorobę przewleką, ale możliwą do wyleczenia. Widać jednak tendencję wznoszącą w zachorowaniach na nowotwory złośliwe w Polsce. Do 2025 r. wg szacunków nastąpi wzrost liczby zachorowań wśród kobiet o aż 25, 1 % (do 99, 5 tys.) i o 13, 9 wśród mężczyzn (do 90, 4 tys.).
W stosunku do 2014 r. wzrost wyniesie 19, 4 %.

Chorzy będą mogli korzystać z Narodowej Strategii Onkologicznej, Szybkiej Terapii Onkologicznej i Krajowej Sieci Onkologicznej oraz programów profilaktycznych, mających na celu szybkie wykrycie zmian nowotworowych.

Aktualna wartość „Oncoindexu” dla Polski wynosi 49 punktów (w skali od 0 do 100).

Oncoindex pokazuje poziom refundacji terapii onkologicznych zarejestrowanych w ostatnich 15 latach przez Europejską Agencję Medyczną (EMA) i rekomendowanych przez Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO).

Liczba ta pokazuje, gdzie jesteśmy w stosunku do europejskich standardów leczenia. Pełną refundację otrzymało tylko 44 na 139 terapii (zaś całkowity brak refundacji wynosi 43, a refundacja z ograniczeniami – 52). W Polsce na fali wznoszącej jest nie tylko liczba zachorowań, ale też i liczba zgonów związanych z nowotworami (przynajmniej do 2018 r. był to ciągły wzrost).

Pacjent z rakiem gruczołu krokowego żyje coraz dłużej, ale… w państwach Unii Europejskiej w latach 2015 – 2020 liczba zgonów z powodu raka prostaty spadła o 7 %, w Polsce jako jedynym kraju Wspólnoty, zanotowano zaś wzrost śmiertelności z powodu tego nowotworu aż o 18 %!

W tym punkcie ponownie uporczywie nasuwa się pytanie: „dlaczego jest tak źle, skoro jest tak dobrze”?

W onkologii niezwykle istotna jest kompleksowość (współistnienie tradycyjnych terapii z np. immunoterapią) i koordynacja.
Przy procesie diagnostyczno – terapeutycznym zaś istnieje potrzeba współpracy lekarzy wielu specjalności i wielu oddziałów. Wymagana jest więc „koordynacja i prehabilitacja”.
Leczeniu onkologicznemu powinno towarzyszyć leczenie chorób współistniejących, a przy podejrzeniu nowotworu, już na poziomie oczekiwania na wyniki histopatologiczne, pacjenta powinien skonsultować onkolog, gdyż takie działanie oszczędzałoby czas (wyjątkowo cenny w tej chorobie i wpływający na stopień jej zaawansowania).
Postępowanie z pacjentem z chorobą nowotworową, to nie leczenie jednostki chorobowej, a pacjenta z licznymi schorzeniami psychofizycznymi, w tym z chorobą nowotworową.

X Dąbrowskie Spotkania Kliniczne zwieńczył wykład Tomasza Rusina, przedstawiciela firmy „Macs Medical Group” pt. „Jak przygotowujemy się do zabiegu?”.
Firma ta jest jednym z wiodących dystrybutorów implantów sercowo – naczyniowych, sprzętu do chirurgii ogólnej i małoinwazyjnej.
Wykład był poświęcony nowoczesnym stentom, z których korzystają polskie szpitale.

Fundacja Troska i Wiedza Powiśla Dąbrowskiego, zgodnie z zamysłem śp. abp Zygmunta Zimowskiego nagradza statuetką „Złotej Troski” osoby zasłużone dla Powiśla i Fundacji „Za szeroko otwarte serce na potrzeby drugiego człowieka”.

Wśród osób dotychczas uhonorowanych znalazły się:

• abp Zygmunt Zimowski, prof. dr hab. n. med. Ireneusz Kotela (2016 r.)
• dr n. med. Andrzej Kosiniak-Kamysz (2017 r.)
• bp. Andrzej Jeż, prof. dr hab. n. med. Jadwiga Jośko-Ochojska, dr n. med. Andrzej Radziszewski (2018 r.)
• Józef Poremba, Urszula Mróz (2019 r.)
• dr n. med. Andrzej Sydor (2021 r.).

Podczas X jubileuszowych Dąbrowskich Spotkań Klinicznych statuetki trafiły do rąk: Ks. bp Krzysztofa Nykiela, Ks. dr hab. Jana Bartoszka, Firmy Bruk-Bet Krzysztofa Witkowskiego, Firmy ZBUD Ryszarda Jędraszka, Firmy KWANT Dariusza Kwiecińskiego, Firmy Astellas, Firmy Diag-Med dr Jacka Bajorka i dr Norberta Kopcia, Tadeusza Rzońcy oraz Krzysztofa Kaczmarskiego – Burmistrza Dąbrowy Tarnowskiej i Lesława Wieczorka Starosty Powiatu Dąbrowskiego.

Spotkania kliniczne, jako wydarzenie o randze ogólnopolskiej, nie miałoby szans zaistnieć, gdyby nie upór fundatora TiWPD, prof. dr hab. n. med. Ireneusza Koteli, który – jak widać – nosi Dąbrowę Tarnowską w sercu i nigdy o niej nie zapomina; inwencja, kreatywność i entuzjazm dr Norberta Kopcia i dr n. med. Michała Surynta; każdorazowe zaangażowanie i gigantyczny nakład pracy Krzysztofa Orwata wkładany w organizację, przeprowadzenie i nadzór nad konferencją;

Ważne jak zawsze było wsparcie ze strony Gminy Dąbrowa Tarnowska i gospodarza obiektu – dyrektora OSK, Pawła Chojnowskiego oraz ogromna przychylność również samorządu powiatowego.

Patronat medialny nad Dąbrowskimi Spotkaniami Klinicznymi od 10 lat nieprzerwanie sprawuje e – Kurier Dąbrowski. 

U. Skórka – Kurier Dąbrowski

Projekt zrealizowano przy wsparciu finansowym Województwa Małopolskiego

– „Warsztaty pierwszej pomocy”
– „Konferencja o Abp. Zygmuncie Zimowskim – z prezentacją książki „Abp Zygmunt Zimowski – Współpracownik Prawdy” oraz Mszą Św.

[Pokaz zdjęć]

[Pokaz zdjęć]

[Pokaz zdjęć]

[Pokaz zdjęć]